Ανακοίνωση του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες & Refugee Support Aegean σχετικά με την υπόθεση έκδοσης Turgut Kaya

Με την υπ' αριθμ. 912/2018 απόφασή του, το ΣΤ’ τμήμα του Αρείου Πάγου, γνωμοδότησε υπέρ της έκδοσης στην Τουρκία του Turgut Kaya, πολιτικού αντιφρονούντα, δημοσιογράφου και ιστορικού, που έχει ήδη υποστεί πολιτική δίωξη στην Τουρκία καθώς και βασανιστήρια και απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση από τις τουρκικές αρχές, για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και την φιλοκουρδική δράση του.

Πρόκειται για μία πρωτοφανή απόφαση, παρά την αντίθετη νομολογία των Ελληνικών Δικαστηρίων συμπεριλαμβανομένου και του Αρείου Πάγου, σε παρόμοιες υποθέσεις έκδοσης Τούρκων, πολιτικών αντιφρονούντων του τουρκικού καθεστώτος, με δημόσια πολιτική δράση, που διώκονται στην Τουρκία, όπως και ο Τurgut Kaya, με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο, ως μέλη παράνομης «τρομοκρατικής» οργάνωσης. Να σημειωθεί, επίσης, ότι σύμφωνα και με διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς και διεθνείς οργανώσεις προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων,  στην Τουρκία η δίωξη πολιτικών αντιφρονούντων λαμβάνει χώρα συστηματικά, κυρίως με την ποινική δίωξη και καταδίκη τους βάσει του αντιτρομοκρατικού νόμου, ως μέλη παράνομων οργανώσεων.

Με την απόφασή του αυτή ο Άρειος Πάγος δεν προέβη σε ενδελεχή έλεγχο της υπόθεσης και παρέλειψε να εξετάσει, επί της ουσίας, όλους τους προβληθέντες κρίσιμους ισχυρισμούς του, αν και όφειλε λαμβανομένων υπόψη της σημασίας των διακυβευομένων αγαθών ( ζωή, προστασία από βασανιστήρια και κακομεταχείριση, ελευθερία, δίκαιη δίκη).

Με μία ελλιπέστατη και εσφαλμένη αιτιολογία, ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι η έκδοσή του δεν ζητείται από την Τουρκία με σκοπό την πολιτική του δίωξη, παρόλο που τόσο η πολιτική του δραστηριότητα και δημόσια έκφραση των αριστερών και φιλοκουρδικών του ιδεών, ήδη από το 1990, μεταξύ άλλων και μέσω του δημοσιογραφικού και συγγραφικού του έργου, όσο και η στοχοποίηση και δίωξη του από τις Τουρκικές αρχές αποδείχθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου με μάρτυρα και έγγραφα. Ειδικότερα:

Ως προς τον ισχυρισμό του «ότι έχει την ιδιότητα του δημοσιογράφου και αρθρογραφεί σε εφημερίδα, αντίθετη πολιτικά με το καθεστώς που επικρατεί στην Τουρκία, και λόγω αυτής της ιδιότητας του και της ελεύθερης γνώμης που εκφράζει μέσα από τα δημοσιεύματά του, πρόκειται να υποστεί διώξεις καθώς και βασανιστήρια» : ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι την ιδιότητα του δημοσιογράφου την επικαλέστηκε για πρώτη φορά ενώπιόν του ( Αρείου Πάγου), ενώ, όπως αναγράφεται στην απόφαση, στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο του Συμβουλίου Εφετών Θράκης αρχικώς «δήλωσε ότι είναι πολιτικό πρόσωπο. Δραστηριοποιείται στο χώρο της πολιτικής από την δεκαετία του 1990 και ότι έχει επικηρυχθεί το πρόσωπό του.» Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, κατά την επ’ ακροατηρίω συζήτηση, είπε ότι ο Kaya επικαλείται οψίμως την ιδιότητα του δημοσιογράφου για να «ωφεληθεί» από την κατάσταση διώξεων που υφίστανται σήμερα η δημοσιογράφοι στην Τουρκία, ενώ οι ισχυρισμοί του αυτοί αποδείχθηκαν, τόσο με μαρτυρική κατάθεση, όσο και με πληθώρα άρθρων του σε φιλοκουρδικές εφημερίδες της Τουρκίας, από το έτος 2000 καθώς και με σχετική βεβαίωση εκδοτικού οίκου.

Στη συνέχεια ο Άρειος Πάγος καταλήγει ότι οι ισχυρισμοί του εκζητούμενου ότι θα διωχθεί για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις, ή ότι θα υποστεί βασανιστήρια και εξευτελισμούς , υποβάλλονται “οψίμως” και δη το πρώτον ενώπιον του Αρείου Πάγου και όχι ενώπιον του Συμβουλίου εφετών Θράκης και ως εκ τούτου δεν αποδεικνύονται, χωρίς να λάβει υπ’ όψιν του τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία και την ενώπιόν του μαρτυρική κατάθεση.

Περαιτέρω ο Άρειος Πάγος δεν εξέτασε τον ισχυρισμό του Kaya ότι η αμετάκλητη καταδίκη του από την Τουρκία, για την οποία εκζητείται, αποτελεί αυτή καθ’ εαυτή μορφή πολιτικής δίωξης και ήταν αποτέλεσμα άδικης δίκης, αποσιώπησε δε σημαντικές αοριστίες του αιτήματος έκδοσης του. Ενώ, όπως επικαλέστηκε ο Κaya ενώπιον του Δικαστηρίου, τόσο η Διεθνής Αμνηστία, ήδη από το έτος 2006 καθώς και παλαιότερα, όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης, και πριν την απόπειρα πραξικοπήματος, έχουν τεκμηριώσει με εκθέσεις τους, ότι στην Τουρκία γίνεται, επί σειρά ετών, υπερβολικά ευρεία εφαρμογή του αντιτρομοκρατικού νόμου, λαμβάνονται μέτρα καταστολής κατά όσων ασκούν κριτική στην κυβερνητική πολιτική, ότι στις δίκες γίνεται χρήση μαρτυρικών καταθέσεων αποσπασμένων με τη χρήση βασανιστηρίων και ότι δεν υφίστανται οι εγγυήσεις δίκαιης δίκης.

Με την απόφασή του αυτή, ο Άρειος Πάγος είτε δεν εξέτασε καθόλου κρίσιμους ισχυρισμούς του Τούρκου πρόσφυγα, είτε απέρριψε άλλους ως «οψίμως προβληθέντες» (δηλαδή ως ισχυρισμούς προβληθέντες πρώτη φορά στον Άρειο Πάγο και όχι στο Συμβούλιο Εφετών Θράκης), αν και αποδείχθηκαν ενώπιόν του, εφαρμόζοντας μία αδικαιολόγητη τυπολατρία, σε αντίθεση με προηγούμενη και μάλιστα πρόσφατη νομολογία του. Να σημειωθεί ότι η υπόθεση της έκδοσης του εξετάστηκε από το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο του Συμβουλίου Εφετών Θράκης κατόπιν απόρριψης νόμιμου και βάσιμου αιτήματός του για ολιγοήμερη αναβολή εκδίκασης της υπόθεσης προκειμένου να προετοιμαστεί ο φάκελος του και η υπεράσπισή του, στερούμενος έτσι της δυνατότητας να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία υποστηρικτικά της υπόθεσής του. Αυτό κατέστη εφικτό ενώπιον του Αρείου Πάγου, ο οποίος είτε δεν τα έλαβε υπ’ όψιν του είτε τα απέρριψε ως οψίμως προβληθέντα.

Είναι δε ενδεικτικό του εσφαλμένου σκεπτικού της απόφασης, το ότι ο Άρειος Πάγος δεν αξιολόγησε καν την, εκ μέρους της Τουρκίας, αποδοχή παραβίασης του άρθρου 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), κατόπιν προσφυγής του Kaya για παράνομη προφυλάκιση. Η παραβίαση αυτή έλαβε χώρα ενόσω ήταν προφυλακισμένος στην Τουρκία για 6 χρόνια, κατόπιν δε προσφυγής του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) το 2010 για παράνομη κράτηση, η Τουρκία παραδέχτηκε την παραβίαση, πρότεινε φιλικό διακανονισμό στο πλαίσιο της διαδικασίας ενώπιον του ΕΔΔΑ και του κατέβαλε αποζημίωση. Το γεγονός αυτό ο Άρειος Πάγος το αξιολόγησε ως στοιχείο που συνηγορεί υπέρ της έκδοσής του (!). Σημειωτέον ότι, λόγω της προσφυγής του αυτής στο ΕΔΔΑ, ο Turgut Kaya αφέθηκε ελεύθερος από τις τουρκικές αρχές, μετά από 6 ολόκληρα χρόνια προφυλάκισης, ακριβώς λόγω της παραδοχής της Τουρκίας της, εκ μέρους της, παραβίασης, γεγονός που αποδέχεται μεν η απόφαση του Αρείου Πάγου, εντούτοις όμως το παρερμηνεύει εντελώς.

Να σημειωθεί ότι η Τουρκία είναι η χώρα με τις περισσότερες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, την ισχύ της οποίας μάλιστα, κατόπιν της απόπειρας πραξικοπήματος, η Τουρκία έχει αναστείλει.

Το ΕΣΠ και το RSA/proasyl υπερασπίστηκαν τον Τούρκο πρόσφυγα, ενώπιον του Αρείου Πάγου και συνεχίζουν να τον υποστηρίζουν νομικά. Η τυχόν έκδοση του στην Τουρκία θα αποτελέσει κατάφωρη παραβίαση της αρχής της μη επαναπροώθησης και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Ζητούμε δε από τον αρμόδιο Υπουργό Δικαιοσύνης να απορρίψει το αίτημα έκδοσης για τους ανωτέρω λόγους καθώς και λόγω της ιδιότητάς του ως αιτούντος άσυλο, ιδιότητα, που σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και νομολογία, εμποδίζει την έκδοσή του και να αφεθεί άμεσα ελεύθερος.